CẢM NHẬN BÀI THƠ - SAO ANH HỜ HỮNG

Đêm ra mắt tập “Thơ Việt ở Đức” 29/ 6/ 2014 đã khép lại, nhưng lòng người thì không khép... Tình cờ, tôi gặp lại Quỳnh Nga -tác giả bài thơ “ Sao anh hờ hững ” trong tập thơ này. Hôm nay, tôi "lục" lại trong cuốn sổ tay của mình,thấy bài bình của tôi về bài thơ: “Sao anh hờ hững” mà Quỳnh Nga đã gửi dự thi năm 2013, lúc ấy tôi ở trong Ban giám khảo.
Ngày ấy, bài thơ này đã gây xôn xao trong "làng thơ tại Đức" bời nhiều cảm nhận trái chiều.Nay xin tặng cho Quỳnh Nga- người phụ nữ đa tài mà tôi hằng ngưỡng mộ.

 

 SAO ANH HỜ HỮNG

        Mắt buồn nhìn về cuối dòng sông

        Hoàng hôn giấu giọt nắng cuối cùng

        Bâng khuâng, em nhớ, em chờ mãi

        Nhòa lệ... "anh còn nhớ em không?"

        Cứ mong, cứ đợi, cứ chờ trông?

        Mà anh hờ hững chẳng mủi lòng

        Ước gì em không mong anh nữa

        Để đỡ đau lòng... mỏi mắt trông.

        Hỏi lòng lần nữa - Giữa mênh mông

        Còn nhớ tình ta những đêm nồng

        Hoa em nở mãi - Hương chờ đón.

        Phương xa, từng đêm... em vẫn mong.

        Quỳnh Nga (Berlin)

 Mở đầu bài thơ là cảnh hoàng hôn trên sông, trong tâm trạng bâng khuâng, nhung nhớ bạn tình:   

        Mắt buồn nhìn về cuối dòng sông

        Hoàng hôn giấu giọt nắng cuối cùng

Sông thì cuối dòng, ngày thì cuối ngày, giọt nắng cũng cuối cùng. Điệp từ “Cuối” nằm trong các hình ảnh ở đây gợi cho ta sự liên tưởng và đồng cảm cùng tác giả. Tác giả nhìn về cuối dòng sông hay chính là đang nghĩ về cuối dòng đời? Và giọt nắng cuối cùng kia phải chăng cũng là tia hy vọng cuối cùng về một người ở chân trời xa xôi tít tắp? Quả thật, rất logic với hai câu thơ tiếp

         Bâng khuâng, em nhớ, em chờ mãi

        Nhòa lệ... "anh còn nhớ em không?"

Cảnh và tình trong khổ thơ cùng chung một gam buồn. Em buồn cũng đúng thôi, vì em đã nhớ nhiều mong mãi, và sự nhớ thương, chờ đợi ấy không kìm nổi hai dòng lệ ứa chẳng biết là “Anh còn nhớ em không”? Một câu hỏi tu từ đặt đúng chỗ làm cho sự mong chờ khắc khoải đươc dâng lên theo dòng cảm xúc.

Xuyên suốt cả bài thơ

        Cứ mong, cứ đợi, cứ chờ trông?

        Mà anh hờ hững chẳng mủi lòng

Điệp từ “cứ”đi kèm với các từ đồng nghĩa khác âm: “mong - đợi - chờ - trông“ thể hiện khá rõ sư chờ mong triền miên, dai dẳng, mỏi mòn. Chứng tỏ em đã rất sâu tình, nặng nghĩa với anh, vậy mà anh thì “ Hờ hững chẳng mủi lòng”. Hai hình ảnh tương phản nằm trong một câu thơ, gây ấn tượng khá mạnh cho người đọc. Em thì yêu anh say đắm, hết mình còn anh thì phụ tình, vô cảm. Xúc động nhất là khi đọc câu:

       Ước gì em không mong anh nữa

        Để đỡ đau lòng... mỏi mắt trông.

Một điều "ước" khá lạ lùng đã xoáy vào tâm can bạn đọc.Thông thường người ta chỉ ước những gì to tát, lớn lao còn em (nhân vật trữ tình trong bài thơ) chỉ ước “Em không mong anh nữa”. Thế mới biết: khi người ta đã sâu tình nặng nghĩa với nhau thì khó phai mờ lắm. Anh ơi! Em muốn quên anh mà quên không được. Đây là cách thể hiên tình yêu khá độc đáo và rất chân thực của tác giả.Tôi nhớ lại câu thơ của một nhà thơ mà tôi không nhớ tên

"Trước kia thì tập nhớ

  Bây giờ thì tập quên"

Chính vì vậy mà nỗi nhớ, niềm mong cứ canh cánh trong lòng.

Hỏi lòng lần nữa - Giữa mênh mông

Còn nhớ tình ta những đêm nồng

 Lại một câu hỏi tu từ nữa gửi vào hư không, vô vọng, giữa mênh mông dòng đời. Những kỷ niệm nồng say êm ấm cứ hiện về. Càng hiện về càng khao khát, càng khao khát thì càng thiết tha mong đợi.

Hoa em nở mãi - Hương chờ đón

Phương xa, từng đêm.. em vẫn mong.

"Hoa em nở mãi " là hình ảnh ẩn dụ hương sắc người phụ nữ vẫn mãi xinh tươi, đầy sức xuân, quyến rũ, ngập tràn, mãnh liệt. Nếu "Hoa em nở mãi" là sắc, thì " Hương chờ đón" là tình, là hương thơm của tình yêu, tình em vẫn dành cho anh mãi mãi. 

Câu thơ lãng mạn có sức gợi cảm mạnh đã truyền tải được niềm khát khao rực cháy của tác giả đến với bạn đọc, cũng như Hồng Tấn Anh đã viết:

                  Một lần hoa nở đêm nay

           Là dâng hiến trọn hương này cho anh

  Vì thế mà " Phương xa, từng đêm.. em vẫn mong"

Câu thơ cuối cùng- tác giả sử dụng hầu hết là thanh bằng chỉ duy nhất một thanh trắc, khi đọc lên nghe như tiếng thở dài não nuột, tan loãng vào đêm vắng nhưng đọng lại trong ta hình ảnh người phụ nữ khắc khoải trong những đêm dài trằn trọc mong đợi anh về.

Bài thơ "Sao anh hờ hững" đâu chỉ là tiếng lòng của tác giả, mà có lẽ cũng là tâm cảnh chung của những mối tình dang dở, khá phổ biến trong cuộc sống hiện nay.

 Bài thơ kết cấu và bố cục chặt chẽ. Tứ thơ được phát triển theo trình tự tuyến tính rất hợp lý, mang đậm tính nhân văn lại có tầm khái quát rộng. 

Bùi Nguyệt
Chemnitz, CHLB Đức