PHÚT ĐẦU NĂM

PHÚT ĐẦU NĂM

Khoảnh khắc đầu năm

Anh chúc em trên điện thoại

Ấm áp lời anh xao xuyến nghĩa tình

Quyện lời anh

Vẳng tiếng gà gáy gọi bình minh

Da diết quá bao năm rồi nghe lại

Ngỡ hồn quê tha thiết gọi tên mình

 Lời anh nói tiếng lòng anh trao gửi

Em ở bên này

Cảm nhận ánh bình minh

Xua băng giá cho ngày mai ấm áp

Những vần thơ trao gửi cả tâm tình

Nửa vòng trái đất ta truyền nhau hơi ấm

Ấm áp cùng anh, em trao cả tâm hồn

Trong xa cách vẫn ắp đầy nhung nhớ
Tuy bạc đầu nhưng xanh rức tình thương
Những vần thơ đan kết nỗi vấn vương
Là nhịp đập tình yêu không biên giới.

Bùi Nguyệt - Chemnitz
------------
LỜI BÌNH CỦA NHÀ GIÁO HOÀNG TẤN ĐẠT

Ngày nay, vào thời buổi thông tin hiện đại nối mạng toàn cầu, những người ở xa nhau thường qua điện thoại để cung chúc tân xuân. Đó là lẽ thường tình. Vậy mà nhà thơ Bùi Nguyệt đã thi vị hóa điều bình thường đó qua bài thơ "Phút đầu năm", làm ngân rung trái tim bạn đọc từ vần thơ nặng nghĩa sâu tình:
Khoảnh khắc đầu năm
Anh chúc em trên điện thoại
Ấm áp lời anh xao xuyến nghĩa tình
Quyện lời anh
Vẳng tiếng gà gáy gọi bình minh
Da diết quá bao năm rồi nghe lại
Ngỡ hồn quê tha thiết gọi tên mình!
Ôi! Một mối tình, mối tình xuyên lục địa trong hoàn cảnh chàng đất Á, nàng trời Âu như thế thì tuyệt vời và cao đẹp biết bao. Chẳng dễ cầm lòng đâu đối với người xa xứ đang ở nơi băng, tuyết ngập tràn, thèm cả sợi nắng vàng và tiếng gà gáy sáng.
Lời thơ chân thực quá. Thực như nỗi nhớ quê hương vẫn ngày đêm cồn cào da diết của nữ sỹ Bùi Nguyệt- chủ thể của bài thơ. Nỗi nhớ ấy trỗi dậy, bùng lên trong giây phút bất chợt ở khoảnh khắc đầu năm” Anh chúc em trên điện thoại” có cả tiếng gà xa xa vọng lại. Nghe tiếng gà gáy sáng mà Nữ sỹ nghĩ rằng tiếng gọi của hồn quê. Ôi! chỉ có người trong cảnh ly hương mới viết được những dòng thơ như thế.
Nếu "lời anh" là tình riêng thì "tiếng gà" là tình chung. Riêng và chung hòa quyện vào nhau, dâng trào cảm xúc. Và mạch cảm xúc ấy cứ cuồn cuộn chảy rồi xoáy vào tâm điểm của tình yêu:
Lời anh nói là tiếng lòng anh trao gửi
Em ở bên này cảm nhận ánh bình minh
Xua băng giá cho ngày mai ấm áp
Những vần thơ trao gửi cả tâm tình
Một chuyển đổi cảm giác khá tài tình giữa sự giao thoa về âm thanh và màu sắc. Âm thanh là "lời anh", màu sắc là "ánh bình minh" . Ánh bình minh trong văn cảnh này được xem là “Thi nhãn”. Nó gợi cảm cả sự ấm nóng, sự sáng trong và niềm tin yêu, hy vọng của tình yêu. Tình yêu ấy đang rực rỡ, rạng ngời mở ra một chân trời hạnh phúc, làm lung linh cả "những vần thơ trao gửi tâm tình". Vần thơ ấy là hơi ấm của tình yêu, là ánh lửa lòng soi rọi. Họ đã truyền cho nhau qua làn sóng điện, đó là phương tiện để hai tâm hồn thi sỹ giao thoa:
Nửa vòng trái đất ta truyền nhau hơi ấm
Ấm áp cùng anh em trao cả tâm hồn
Và đây là đỉnh điểm của sự thăng hoa. Bạn đọc chúng ta phải cảm nhận bằng xúc giác mới thấy được sự nồng nàn ấm áp của tình yêu. Tình yêu ấy như ngọn lửa hồng bừng bừng rực cháy để xua tan "băng giá", "tuyết rơi", đó là cái lạnh ngoài trời và cái lạnh trong lòng của người xa xứ. . Hiểu như thế ta mới thấy sự tinh tế và logic cùng những ẩn ý nằm ở khổ thơ cuối:
Thước đo của tình yêu là thời gian và khoảng cách. Dù cách xa tới nửa vòng trái đất hai tâm hồn thi sỹ vẫn giao thoa. Vẫn mặn mà ấm áp:
Nửa vòng trái đất ta truyền nhau hơi ấm
Ấm áp cùng anh em trao cả tâm hồn
Đọc đến đây, tôi lại nhớ mấy câu của một nhà thơ đã viết;
Anh yêu em không phải vì sắc đẹp bên ngoài
Những cái đó thời gian dài sẽ mất
Mà yêu em ở bề trong đẹp nhất
Là tâm hồn sức sống vần thơ
Quả vậy: Vẻ đẹp của tuổi thanh niên là hình thức bên ngoài, Vẻ đẹp của tuổi trung niên là sự trải nghiệm cuộc đời, còn vẻ đẹp tuyệt vời của tuổi cao niên là tâm hồn trong sáng. Và tâm hồn trong sáng ấy, ở đây, đã bật dậy những dòng thơ tạo nên sự bất ngờ, thú vị;
Trong xa cách vẫn ắp đầy nhung nhớ
Tuy bạc đầu nhưng xanh rức tình thương
“Ắp đầy nhung nhớ” là nghệ thuật ẩn dụ - cụ thể hóa cái trừu tượng,rất có giá trị gợi tả gợi cảm.Nhờ đó chúng ta dễ dàng nhận ra dù cách xa nửa vòng trái đất nhưng tình cảm họ dành cho nhau trước sau vẫn như bát nước đầy.
Nếu không phải là một cây bút tài hoa khó có thể đưa ra hai hình ảnh tương phản “ Tuy bạc đầu nhưng xanh rức tình thương”
Tình cảm ấy lại được cụ thể hóa qua tính từ “xanh rức”. Tính từ “ xanh rức”ở đây thật là sáng tạo, táo bạo và đắc địa. Nó vừa diễn tả được sự trẻ tươi của tâm hồn, vùa diễn tả được cấp độ,mức độ yêu thương của mối tình xuyên lục địa – Tuy xa mặt nhưng chẳng cách lòng.
Qua nghệ thuật ẩn dụ,những tính từ ắp đầy, xanh rức trong hai câu thơ đã điểm tô cho mối tình cao đẹp xuyên lục địa, không biên giới:
Những vần thơ đan kết nỗi vấn vương
Là nhịp đập tình yêu không biên giới
Phải chăng “nhịp đập tình yêu” là nhịp đập của trái tim đang cất lên tiếng hát, trong những “Phút đầu năm”, đón nhận lời chúc tân xuân của người tri âm, tri kỷ?
"Phút đầu năm" chẳng riêng đâu là tiếng lòng Nữ sỹ, mà có lẽ đó là tâm thái chung của những người xa xứ, khi tết đến xuân về. Đúng là:
Thời đại thông tin không gian như xích lại
Đất Á trời Âu xa thế mà gần
Hai người ở hai đầu điện thoại
Nghe nồng nàn hơi thở của người thân.
Vũng Tàu, Ngày 14-1-2020
Hoàng Tấn Đạt
(Vũng Tàu - Việt Nam